Πώς η Βενετία παραμένει όρθια αιώνες τώρα, παρά τη μάχη με τη βύθιση

Στέκεσαι στην Πλατεία του Αγίου Μάρκου και κοιτάς γύρω σου. Η Βασιλική, το Παλάτι των Δόγηδων, τα κομψά palazzi που μοιάζουν να ακουμπούν το νερό με την ίδια χάρη που ένας χορευτής αγγίζει το σανίδι. Κι όμως, κάτω από την επιφάνεια της λιμνοθάλασσας στη Βενετία, το σκηνικό αλλάζει: εκατομμύρια ξύλινοι πάσσαλοι βυθισμένοι στη λάσπη κρατούν αυτή την πόλη όρθια εδώ και αιώνες. Πώς είναι δυνατόν ένα τέτοιο θαύμα μηχανικής να παραμένει ζωντανό σε ένα τόσο ασταθές περιβάλλον;

Ξύλινοι πάσσαλοι κάτω από το νερό, πέτρινα παλάτια πάνω από τη λιμνοθάλασσα

Η Βενετία γεννήθηκε από …ανάγκη. Τον 5ο αιώνα μ.Χ., οι πρώτοι κάτοικοί της ήταν πρόσφυγες που κατέφυγαν στη λιμνοθάλασσα του Αδριατικού για να σωθούν από τις επιδρομές των βαρβάρων. Εκεί δεν υπήρχε στέρεο έδαφος, μόνο νερό και λάσπη. Έτσι, έπρεπε να γίνουν δημιουργικοί.

Η λύση ήταν το ξύλο. Δέντρα κόπηκαν από τα δάση της Κροατίας, της Σλοβενίας και των Άλπεων, και οι κορμοί τους μετατράπηκαν σε πάσσαλους που μπήχτηκαν βαθιά στον πυθμένα της λιμνοθάλασσας. Κι όμως, δεν σάπισαν ποτέ. Το μυστικό; Κάτω από το νερό, όπου δεν υπάρχει οξυγόνο, το ξύλο δεν αποσυντίθεται. Αντίθετα, οι πάσσαλοι σιγά-σιγά μετατράπηκαν σε ένα πέτρωμα παρόμοιο με μάρμαρο, χάρη στα μεταλλικά στοιχεία του νερού.

Διάβασε επίσης: 11 ευρωπαϊκές πόλεις όπου ένα δωμάτιο ξενοδοχείου είναι φθηνότερο από ένα Airbnb

Πάνω σε αυτήν τη θεμελίωση τοποθετήθηκαν πέτρινες βάσεις και επάνω τους χτίστηκαν τα εντυπωσιακά κτίρια της Βενετίας. Το αποτέλεσμα; Μια ολόκληρη πόλη να στέκεται πάνω σε «ξύλινα πόδια», αψηφώντας τη φυσική.

Πώς η Βενετία παραμένει όρθια αιώνες τώρα, παρά τη μάχη με τη βύθιση

Η Βενετία δεν είναι απλώς χτισμένη σε νερό. Είναι χτισμένη σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον, όπου η στάθμη της θάλασσας ανεβαίνει, το έδαφος βυθίζεται, και οι παλιρροϊκές πλημμύρες (acqua alta) απειλούν να τη σβήσουν από τον χάρτη.

Για να παραμείνει όρθια, η πόλη βασίζεται σε συνεχή συντήρηση. Εξειδικευμένοι μηχανικοί ελέγχουν τις παλιές θεμελιώσεις και, όπου χρειάζεται, ενισχύουν τα κτίρια με σύγχρονες τεχνικές. Νέα υλικά, όπως τσιμέντο και μεταλλικοί πάσσαλοι, προστίθενται για να αντικαταστήσουν τα πιο φθαρμένα μέρη του αρχικού συστήματος.

Αλλά το μεγαλύτερο στοίχημα είναι η ίδια η θάλασσα. Για να αποφύγουν τις καταστροφικές πλημμύρες, οι Βενετσιάνοι κατασκεύασαν το σύστημα MOSE: ένα σύνολο από κινητά φράγματα που σηκώνονται όταν η στάθμη του νερού ανεβαίνει επικίνδυνα. Παρά τις αντιδράσεις, τα κόστη και τις καθυστερήσεις, το σύστημα αυτό ήδη αποτρέπει μεγάλες καταστροφές.

Από τα θεμέλια μέχρι τις κορυφές: Το μεγάλο μυστικό της Βενετίας και η μάχη της με το χρόνο

Η Βενετία είναι μια πόλη-θαύμα, αλλά και μια πόλη σε κίνδυνο. Οι επιστήμονες υπολογίζουν ότι βυθίζεται με ρυθμό περίπου 1-2 χιλιοστά τον χρόνο. Η άνοδος της στάθμης των θαλασσών εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής απειλεί να την πνίξει μέσα στα επόμενα 100 χρόνια.

Και όμως, οι Βενετσιάνοι συνεχίζουν να παλεύουν για την πόλη τους. Καθημερινά, γίνονται έργα αποκατάστασης, οι δρόμοι ανυψώνονται, τα κανάλια καθαρίζονται, και νέα τεχνολογικά μέσα δοκιμάζονται για να σταματήσουν τη φθορά.

Η Βενετία δεν είναι απλώς μια πόλη-μουσείο. Είναι ένα ζωντανό εργαστήριο ανθρώπινης εφευρετικότητας. Και αν υπάρχει κάτι που μας διδάσκει, είναι ότι, ακόμα κι όταν όλα μοιάζουν ασταθή, με τη σωστή τεχνική και λίγη επιμονή, μπορείς να σταθείς όρθια – ακόμα και πάνω στο νερό.

Διάβασε επίσης: Αυτή η ιταλική πόλη μοιάζει να ξεπήδησε από τον Μεσαίωνα και είναι διάσημη για τη σοκολάτα της